▲

Kwartaalbladen » 1954-1966 (jaargang 1, 1955) » No. 4 » pagina 16-18

Vervolg artikel de familie Koelemey

Zijn eerste vrouw Ysbrichje overleed in 1672 en in 1678 hertrouwde hij met Jannetje Dirks, die hem overleefde. Bij zijn eerste vrouw had hij twee zoons, Jan (geb. 1654) en Klaas, gedoopt 14 jan. 1666. Verder een dochter Trijntje, die met Jan Cornelisz. Weijns trouwde.
Koopman Pieter Klaasz. Koelemey overleed plotseling op 29-12-1685. Zijn oudste zoon volgde hem in zijn beroep op; Jan Klaasz. Koelemey was een vooraanstaand ingezetene van Monnickendam, was lang Schepen aldaar en deed belangrijke zaken, vooral op Indië. Eerst trouwde hij met Leent je Pieters, die hem op 20 jan. 1682 een dochter, Ysbrich, schonk. Spoedig daarop overleed Leentje en op 10-10-1683 hertrouwde hij met Geertje Hagen, een dochter van Bartholomeus Hagen te Monnickendam. Uit dit huwelijk werd de zoon Melis (vernoemd naar Bartholomeus) geboren.

Ysbrich Koelemey trouwde met Mr. Pieter Versteveren, een vooraanstaande familie te Edam; hun grafsteen treft men nog in de grote kerk aldaar aan.

Melis, uit het tweede huwelijk, bleef te Monnickendam en kreeg daar, gehuwd met Kristina van der Poel, twee dochters en een zoon, Jan Koelemey. De oudste, Geertje Koelemey, trouwde met een Purmerender, Mijndert Gorter, en vertrok naar die plaats. De zoon Jan bleef weer te Monnickendam waar hij, getrouwd met Hiltje Vijselaar, het in 1774 tot president-schepen bracht.

Keren wij nu terug tot Klaas Koelemey, die op 14-1-1666 geboren was. Klaas ging niet in de handel, maar werd een nijvere ambachtsman: scheepstimmerman was zijn beroep. Vermoedelijk heeft hij dit vak wel te Monnickendam geleerd maar ongetwijfeld werd hij begeesterd door "'t schiprijck" Amsterdam en zo vinden wij hem in de eerste jaren van de 18e eeuw als scheepstimmerman te Amsterdam gevestigd.

Nadat aldaar zijn eerste vrouw, Cornelia van Diemen, was overleden, hertrouwde hij in december 1701 met de weduwe van Gerrit Koster, Dirkje van Swieten. Uit dit huwelijk werd in 1704 te Amsterdam geboren Pieter Koelemey. Pieter volgde de voetsporen van zijn vader en toen Klaas Pietersz in 1729 te Amsterdam overleed, trouwde zijn zoon Pieter Klaasz Koelemey met Baartje Dirks Kruyt en vestigde zich eveneens aIs scheepstimmerman. Van hem zijn 5 kinderen bekend, waaronder drie zoons: Dirk, Pieter en Klaas. Deze werden te Amsterdam geboren tussen 1732 en 1743. Als doopgetuige ontmoeten wij nog een Versteveren: dit wijst er dus op, dat er nog wel verband in de familie zat.

In 1763 overleed zijn vrouw; hij volgde op 5-9-1781. Ze werden beide te Amsterdam begraven.

Voor de Westfriese verwantschap interesseert ons in de eerste plaats de tweede zoon, Pieter Koelemey, Mr. chirurgijn, geb. Amsterdam 16-9-1733 en overleden te Oude Niedorp 14-5-1784.

Nieuwe ontwikkelingsfase: de veegeneeskundigen.

Vanaf de chirurgijn Pieter Koelemey ontstaat er op Westfriese bodem een merkwaardige tak in de familie, nl. die der veegeneeskundigen. Des te merkwaardiger is dit, omdat wij nog een echte Westfriese familie kennen die ook een tak veegeneeskundigen bezit, de fam. Rempt, onlangs beschreven door de Alkmaarse genealoog Mekken.

Of het nu komt omdat Pieter, te Amsterdam geboren op 16-9-1733, door zijn beroep in aanraking met veeziekten kwam (immers een chirurgijn was vroeger een manusje van alles) of dat het komt omdat hij op het Friese platteland praktiseerde en mogelijk voor bijverdiensten zich wel met de veegeneeskunst bemoeien moest, is niet uit te maken. Zijn vijf kinderen (vier zoons en een dochter) werden alle te Oude Niedorp geboren; deze zijn uit het tweede huwelijk met een Friesin, Gatske Sierke Hennis, waarmee hij in 1765 te IJlst trouwde. Uit het eerste huwelijk, in 1762 te Sneek gesloten met Anna Born, is slechts een dochter overgebleven, die te Bergum trouwde met Jan Postma en in Friesland is blijven wonen.

Pieter Koelemey heeft heel wat omgezworven; o.m. heeft hij enkele jaren te Schellinkhout gewoond. Van zijn vier zoons zijn er tenminste 3 getrouwd en alle drie hebben meerdere kinderen gekregen, zodat de nakomelingschap van Pieter zeer groot geworden is en nog overal in Westfriesland voorkomt. Waarschijnlijk zijn ook de Koelemeiers, die in Westfriesland voorkomen, afstammelingen van Pieter; deze tak heeft de R.K. godsdienst aangenomen.

Van verschillende takken is een en ander bekend, maar om in het kader van ons blad het verhaal niet te groot te maken, willen wij hier alleen de merkwaardige tak van de veegeneeskundigen vervolgen.
De drie oudste zoons van Pieter zijn Hielke (geb. Oude Niedorp 29-3-1770), Pieter (eveneens Oude Niedorp 18-6-1773) en Sirk (Oude Niedorp 1774).
Pieter trouwde te Abbekerk met Aagje Zwart en zette dan van daaruit het geslacht voort; Sirk trok naar Hensbroek, waar hij met Maart je Bakker trouwde; zijn kinderen, te Oude Niedorp geboren, zijn later vertrokken.
De oudste zoon Hielke is de eerste veearts van de Koelemey's geweest en nog wel gediplomeerd Rijksveearts 2e klasse, later Districtsveearts te Oude Niedorp, Verlaat, Eba. Hij trouwde voor de eerste keer te Oude Niedorp op 24-11-1793 met Neeltje Kopman van Niedorperverlaat. Bij deze vrouw, die op 9-5-1827 overleed, kreeg hij tussen 1794 en 1810 acht kinderen, waarvan vijf jongens, waardoor ook Hielke bijdroeg tot verspreiding van de familienaam. Voor de tweede keer trouwde hij te Oude Niedorp op 7-10-1827 met Antje Molenaar, alias Dijkman, van Heerhugowaard. Hielke overleed te Oude Niedorp op 27-4-1843; zijn tweede vrouw overleefde hem aldaar tot 6-1-1858.

Twee van zijn zoons volgden hun vader op in het vak van de veegeneeskunde, maar anders dan vader, nu als "bijbaantje". Vermoedelijk hebben de toen heersende omstandigheden daartoe wel aanleiding gegeven!

De oudste zoon, Jan (aan hem vooraf gingen twee dochters), werd te Oude Niedorp geboren 12-10-1797. Hij combineerde het vak van schildersbaas met dat van ongediplomeerd veearts en praktiseerde vanuit Oude Niedorp, dus als opvolger van zijn vader. Jan is tweemaal getrouwd geweest. Zijn eerste vrouw Lysbeth Swaag van Heerhugowaard, overleed heel spoedig. Op 24-4-1836 hertrouwde hij met Jantje Egmond van Hoogwoud, die op 84-1843 overleed, na hem drie dochters gegeven te hebben en een zoon, Arien, te Oude Niedorp geboren op 4-12-1838. Deze volgde zijn vader, die op 3-11-1872 overleed, op als M schilder en ongediplomeerd veearts. Hij trouwde met een Amsterdamse en overleed te Oude Niedorp op 4-1-1909. Zijn drie zoons waren niet in het vaderlijke vak.

De Rijks-, later Districtsveearts Hielke Koelemey had behalve Jan, nog een zoon, die vaders voetsporen volgde. Dat was Klaas, te Oude Niedorp geboren op 9-8-1800. Klaas vestigde zich als smid te Spanbroek en trouwde te Wognum met Trijntje Ott, een dochter van de Wognumse schoolmeester en secretaris Jan Ott en van Maartje Klomp. De gehele familiegeschiedenis van de Otten is uitvoerig beschreven en uitgegeven, zodat wij belangstellenden hiernaar kunnen verwijzen.

Klaas Koelemey begon later te Spanbroek de veeartsenij te beoefenen en, hoewel ongediplomeerd, was de naam van de Spanbroeker smid-veegeneeskundige wijd en zijd verbreid. Klaas overleed te Spanbroek op 3-11-1859 en liet zes kinderen na, waarvan de oudste, Jan, geboren Spanbroek 8-9-1829, en de jongste, Hielke, te Spanbroek geb. op 5-1-1844, de twee jongens waren.

De oudste zoon Jan volgde zijn vader op als dorpssmid, maar liet de veegeneeskunde over aan zijn jongste broer, Hielke.

Hielke vestigde zich als gediplomeerd veearts te Spanbroek; waar hij op 20-5-1877, trouwde met Jantje Slikker uit de Heerhugowaard. Hielke overleed te Spanbroek in 1931.

Tenslotte moet nog genoemd worden zijn oudste zoon. Dit was Jacob Koelemey, te Spanbroek geboren op 14-8-1879 en als Rijksveearts gevestigd te Westwoud, waar hij op 4-11-1943 overleed. Zijn huwelijk met M. Kroes bleef kinderloos. Behalve zijn bekendheid als kundig veearts was Jacob een zeer belangstellende amateur-historicus. Verschillende jaargangen van het Jaarboek van Oud-Westfriesland getuigen van zijn kennis van de geschiedenis van ons gewest.

Zoals reeds is opgemerkt, hebben wij de veeartsen-tak uit de familielijsten gelicht, omdat deze zo'n grote rol gespeeld heeft in de gezondmaking van Westfriesland's veestapel. Vanzelfsprekend kunnen ook andere "takken" behandeld worden; mocht er belangstelling voor bestaan, dan willen wij gaarne hiertoe overgaan.

---

© 1954-2024 | Westfriese Families | E-mail | Sitemap
"Die zijn voorgeslacht niet eert, is zijn eigen naam niet weerd."