Kwartaalbladen » 1954-1966 (jaargang 1, 1955) » No. 5 » pagina 27-29

De afstamming van de familie Zwaan en haar plaats in het zaadbedrijf

Een familienaam die in een bepaalde gemeente veelvuldig voorkomt, wekt al gauw de gedachte op aan een ter plaatse sinds eeuwen bekend geslacht. Hoewel we de naam Zwaan ook in de bloeitijd van Enkhuizen reeds aantreffen, is het tegenwoordige geslacht in deze plaats evenwel van geheel andere afkomst en nog geen eeuw aldaar woonachtig, al vestigde één van deze stam zich voor het eerst reeds in 1780 te Bovenkarspel.

Vanwaar kwam eigenlijk die Roelof Swaan, die 3 okt. 1777 op 20-jarige leeftijd te Hoorn tot chirurgijn "promoveerde" en 3 jaren later in Bovenkarspel in dit beroep een levenstaak vond, nadat Ds. Weerman te Urk zijn dochter Gerhardina en Roelof in de echt had verbonden? Om deze vraag te beantwoorden gaan we in gedachten terug naar Eemnes-buiten (U), waar hij in 1757 als jongste van de 3 zoons van Roelof Swaan en Marritje de Lang werd geboren. Ook Vader Roelof was zijn geboorteplaats niet trouw gebleven, want zijn wieg stond in Lunteren (Gld.) in het jaar 1709. Hij was het vierde en waarschijnlijk jongste kind van Gerrit Roelofsz. van de Zwaan, woonachtig onder Ede, die in 1703 met Gijsbertje Jordens "van den groote Hoev" onder Barneveld aldaar trouwde.
Roelof de chirurgijn, was reeds na 1½ jaar weduwnaar, terwijl zijn vrouw hem geen kinderen na liet. Blijkens zijn verkiezing tot gemeenteraadslid en benoeming tot weesmeester en armenvoogd en zijn roeping tot ouderling, genoot hij ongetwijfeld aanzien en vertrouwen.
Hij trouwde spoedig ten tweede male, thans met Catharina Koorndijk (dochter van Burgemeester Andries Koorndijk van Bovenkarspel), die hem 3 kinderen schonk. Doordat later uit zijn derde huwelijk 2 meisjes werden geboren. bleef zijn zoon Andries, uit het tweede huwelijk, de enige stamhouder, die evenals zijn vader drie maal trouwde.
Hij had een grutterij in Grootebroek, maar was ook - misschien op latere leeftijd - in de landbouw werkzaam.

Van zijn 20 kinderen schonk zijn derde vrouw hem 10, waarvan enige zoons het geslacht over de omgeving verder verbreidden, zodat de familienaam onder de landbouwers, bollentelers en fruitkwekers in Drechterland en West Friesland, maar ook elders in de groente en fruitexport nog voortleeft.

Uit het eerste huwelijk met Hilletje Siegers werd in 1808 Hendrik geboren, die, nadat hij in de veldtocht tegen de Belgen door de Fransen krijgsgevangen was gemaakt, in 1838 met Teetje Zwier van Andijk trouwde. Terwijl 2 zoons van de 6 kinderen naar Amerika vertrokken, vestigde de oudste zoon, Andries, na zijn huwelijk met Trijntje Kofman, de stam Zwaan in 1858 in Enkhuizen, waar hij eerst aan de Oosterdijk, nabij Andijk, later in de Vijzelstraat woonde. Hij was de landbouwer, de harde, stugge werker, die op de "bouw" voor zijn gezin van 11 kinderen zwoegde, later door enige van zijn opgroeiende zoons daarin bijgestaan, maar vooral ook door zijn vrouw, die in hoofdzaak de kruidenierswinkel dreef.

Het zevende kind, Andries Jr., nam de proef om in het klein zaad te gaan verkopen, in welk werk, dat toekomst bleek te hebben, hij door zijn oudere broer Rijkent al spoedig werd bijgestaan. Samen bouwden ze een zaak op, waarin eerst ook veel vogelzaad en kippenvoer werd omgezet, doch welke branche werd opgeheven toen de teelt en handel van zaaizaden meer en meer toenam.
Andries, de handelaar en Rijkent, de meer administratief begaafde, doch beiden geboren telers, vulden elkaar uitstekend aan. In deze "Firma A. Zwaan Jr." werden veischillende opgroeiende zoons van Rijkent Zwaan opgenomen, die, nadat ze het nodige vakmanschap hadden verkregen, hun eigen weg zochten. Zo ontstond A.R. Zwaan en Zoon te Voorburg, gesticht door A. Zwaan Rz., terwijl hij reeds eerder zijn naam aan andere zaadhandels had verbonden. Eén zijner zoons, woonachtig in de Verenigde Staten, vertegenwoordigt zijn vaders zaak in de U.S.A.

Cornelis, de tweede zoon van Rijkent was geruime tijd in de oude zaak werkzaam. Nadat zijn vader zich bij het klimmen der jaren uit het bedrijfsleven terugtrok, om daarna in de functie van kassier van de Boerenleenbank wijlen zijn broer Klaas op te volgen, nam Cornelis zijn aandeel over, om zich vervolgens geheel los te maken van zijn oom Andries en het reeds gevestigde filiaal te Mechelen in België als een zelfstandig bedrijf voort te zetten, waarin hij nu door 4 van zijn zoons wordt bijgestaan.
In de oude zaak te Enkhuizen kreeg Andries Zwaan zijn enige zoon Th.W. Zwaan als mede-firmant naast zich, die na de dood van zijn vader de zaak alleen voortzette.

Nog 2 zoons van Rijkent vestigden een eigen bedrijf, n.I. Hendrik te Enkhuizen en Rijk te Rotterdam-Bergschenhoek. Doordat elk zich meer in eigen richting ging specialiseren, zijn in de loop van ca. 60 jaar een aantal zaadbedrijven ontstaan, die zowel in Nederland als ver daarbuiten, niet alleen in de zaadteelt en het selectiebedrijf, maar ook in de sector van de particuliere, de tuinders- en groothandel, een zeer bekende naam verwierven, waarvoor Andries Zwaan Sr. in zijn landbouwbedrijfje door noeste, maar ook onkreukbaar eerlijke arbeid de grondslagen legde.

J. Zwaan Rtz.

Genealogie geslacht Zwaan (Swaan)

I.
GERRIT ROELOFSZ. VAN DE ZWAAN, trouwt 1703 met Gijsbertje Jordens.
Uit dit huwelijk 4 kinderen:
1. Jorden
2. Rutger
3. Rutger
4. Roelof Swaan

II.
ROELOF SWAAN, 1709-1757 (of 1758), trouwt 1752 Marritje de Lang. Uit dit huwelijk 3 kinderen:
1. Jan (tweeling)
2. Gerrit (tweeling)
3. Roelof Swaan

lIl.
ROELOF SWAAN, 1757-1838, trouwt 1e 1779 Gerhardina Weerman, geen kinderen; 2e 1781: Catharina Koorndijk; 3e: 1791: Simontje Kok.
Uit deze huwelijken 5 kinderen:
1. Andries 1782-1856
2. Willem
3. Catharina
4. Maartje
5. Catharina

IV.
ANDRIES ZWAAN 1782-1856, trouwt 1e 1802: Hilletje Siegers; 2e 1812: Geertje Brouwer; 3e 1817: Geertje Bakker.
Uit deze huwelijken 20 kinderen.
1. Catharina
2. Maria
3. Elisabeth
4. Willem
5. Hendrik 1808-1844
6. Roelof
7. Simontje (tweeling)
8. Willem ( tweeling)
9. Trijntje
10. Jantje
11. Roelof
12. Simontje
13. Arend
14. Willem
15. Herke
16. Hilletje
17. Elisatbeth
18. Jan
19. Gerrit
20. Andries

V.
HENDRIK ZWAAN 1808-1844, trouwt 1833: Teetje Zwier.
Uit dit huwelijk 6 kinderen:
1. Andries 1830-1909
2. Grietje
3. Hilletje
4. Klaas
5. Geert je
6. Roelof

VI.
ANDRIES ZWAAN 1830-1909, trouwt 1858: Trijntje Kofman.
Uit dit huwelijk 11 kinderen:
1. Hendrik
2. Rijkent
3. Klaas
4. Cornelia
5. Teetje
6. Aafje
7. Andries
8. Jacob
9. Roelof
10. Piet
11. Willem

= 2022 (63e jg.) #
= 2021 (62e jg.) #
= 2020 (61e jg.) #
= 2019 (60e jg.)
= 2018 (59e jg.)
= 2017 (58e jg.)
= 2016 (57e jg.)
= 2015 (56e jg.)
= 2014 (55e jg.)
= 2013 (54e jg.)
= 2012 (53e jg.)
= 2011 (52e jg.)
= 2010 (51e jg.)
= 2009 (50e jg.)
= 2008 (49e jg.)
= 2007 (48e jg.)
= 2006 (47e jg.) #
= 2005 (46e jg.)
= 2004 (45e jg.)
= 2003 (44e jg.)
= 2002 (43e jg.) #
= 2001 (42e jg.)
= 2000 (41e jg.) #
= 1999 (40e jg.) #
= 1998 (39e jg.) #
= 1997 (38e jg.)
= 1996 (37e jg.) #
= 1995 (36e jg.) #
= 1994 (35e jg.) #
= 1993 (34e jg.)
= 1992 (33e jg.)
= 1991 (32e jg.) #
= 1990 (31e jg.)
= 1989 (30e jg.) #
= 1988 (29e jg.)
= 1987 (28e jg.)
= 1986 (27e jg.)
= 1985 (26e jg.) #
= 1984 (25e jg.) #
= 1983 (24e jg.) #
= 1982 (23e jg.) #
= 1981 (22e jg.) #
= 1980 (21e jg.) #
= 1979 (20e jg.) #
= 1978 (19e jg.) #
= 1977 (18e jg.) #
= 1976 (17e jg.) #
= 1975 (16e jg.) #
= 1974 (15e jg.) #
= 1973 (14e jg.) #
= 1972 (13e jg.) #
= 1971 (12e jg.) #
= 1970 (11e jg.) #
= 1969 (10e jg.) #
= 1968 (9e jg.) #
= 1967 (8e jg.) ##
= 1954-1966 (1e-7e jg.) ##