▲

Kwartaalbladen » 1954-1966 (jaargang 2, 1957) » No. 3 » pagina 61-65

De geslachten Hoek, Spaans en Hoek Spaans

Voor de Westfriese families zijn de plaatsen Avenhorn, Grosthuizen en Oudendijk van veel belang, omdat de uitgebreide geslachten Spaans en Schuitemaker, die men thans zeer verspreid aantreft, daar eeuwen lang in groot aantal voorkwamen. De bakermat van de Schuitemakers - ook van de tak Schuytemaker - ligt ongetwijfeld in Grosthuizen; die van Spaans in Oudendijk, terwijl Avenhorn beide geslachten heeft geherbergd.

Een tak van de familie Spaans, het betrekkelijk kleine geslacht Hoek Spaans, is een uitgesproken Oudendijker geslacht. Van de twaalf gezinnen Hoek Spaans is er slechts één van de vaders te Scharwoude (vlak bij Oudendijk) geboren, hoewel hij gewoond en geboerd heeft (alle Hoek Spaansen zijn boer, veehouder geweest) te Oudendijk. Opmerkelijk is dat van deze twaalf gezinnen er negen vaders de voornaam Pieter droegen, een Klaas en twee Jannen. Hier steekt meer achter dan een toevalligheid; niet zonder enige gerechtvaardigde trots merkt de bekende Cornelis Wijdenes Spaans (dijkgraaf Anna Paulownapolder 1916-1939) in een geschrift over het geslacht Hoek Spaans, waarvan wij een dankbaar gebruik mochten maken, op, dat bij de geboorte van Pieter Hoek Spaans te Oudendijk op 20-3-1863 getuigen waren de vader, de grootvader en de overgrootvader, allen geheten Pieter Hoek Spaans Pieterszoon!
Het ontstaan van deze dubbelnaam is met grote waarschijnlijkheid vast te stellen.

Te Oudendijk waren op 2-2-1727 getrouwd Cornelis Cornelisz. Spaans met Antje Pieters Hoek, beiden geboren te Oudendijk en kinderen van bekende families aldaar. Mogelijk waren ze zelfs verwant, misschien neef en nicht. Cornelis Spaans overleed te Oudendijk einde 1747; op 31-10-1746 was daar zijn laatst geboren kind, Pieter, gedoopt. Deze zoon werd echter niet naar zijn vader genoemd, maar zoals toen meermalen voorkwam, naar zijn moeder; hij werd in het doopboek ingeschreven als Pieter Hoek.
Nu wil het geval, dat ook reeds op 14-5-1747 in hetzelfde doopboek een Pieter Hoek (s.) was ingeschreven als zoon van Willem Cornelisz. Timmerman en Neeltje Pietersd. Hoeksen.
Het is aannemelijk, dat men in het dorp de beide kinderen, haast even oud, ging onderscheiden door de jongste een "bijnaam" te geven en zo zal waarschijnlijk de jongste Pieter Hoek bekend gestaan hebben als Pieter Hoek van Cornelis Spaans, dus kortweg Pieter Hoek Spaans.
Deze veronderstelling wordt des te meer aannemelijk als bij de huwelijksinschrijving van onze Pieter te Oudendijk op 1-11-1774, deze opgenomen wordt als Pieter Hoek Spaans, getrouwd met Aaltje Peereboom, te Berkhout geboren als dochter van Pieter Peereboom en Aaltje Jans Pul.
Nu begint de traditie te werken! Er werden te Oudendijk achtereenvolgens drie zoons geboren, Cornelis, Pieter en Jacob. Welnu, de oudste en jongste krijgen alleen de naam Spaans, maar de middelste, Pieter, staat bekend als Pieter Hoek Spaans!
Ditzelfde wordt nog eenmaal voortgezet. Als de oudste van de drie broers, Cornelis Pietersz. Spaans, te Oudendijk in 1803 trouwt met Janktje Klaasd. Spaans, wordt de op 12-9-1808 geboren zoon Pieter ook weer als Pieter Hoek Spaans ingeschreven, in tegenstelling met zijn broers en zusters, die alleen de naam Spaans krijgen.
Maar daarmee is het uit met de koppeling van de voornaam Pieter met de dubbele naam Hoek Spaans. Immers bij de invoering van de Burgerlijke Stand in 1811 werden alle kinderen naar de vader genoemd. Misschien was dit voor de familie niet prettig, maar de wet moest geëerbiedigd worden; hoogstens kon men in de gezinnen Hoek Spaans de eerstgeboren zoon de naam van Pieter geven.

De twaalf gezinnen Hoek Spaans zijn de volgende:

1.
PIETER HOEK SPAANS. gedoopt Oudendijk 31-10-1746. getrouwd te Oudendijk 1-11-1774 met Aaltje Peereboom, dochter van Pieter Peereboom en Aaltje Jans Pul, gedoopt te Berkhout op 12-7-1750. Pieter Hoek Spaans was gedoopt als Pieter Hoek, zoon van Cornelis Cornelisz. Spaans en Antje Pieters Hoek. Hij was boer te Oudendijk en overleed daar op 3-12-1818; Aaltje Peereboom overleed daar op 30-10-1826.
Kinderen:
Cornelis Pietersz. Spaans, gedoopt Oudendijk 7-12-1777, getrouwd te Oudendijk in 1803 met Jantje Klaasd. Spaans.
Pieter Hoek Spaans, gedoopt Oudendijk 13-11-1781, getrouwd Oudendijk in 1810 met Lijsbeth Purmer.
Jacob Pietersz. Spaans. gedoopt Oudendijk 22-10-1786, getrouwd te Beets in 1812 met Neeltje Kroon.

2.
PIETER HOEK SPAANS, gedoopt Oudendijk 4-11-1781, getrouwd Oudendijk 84-1810 met Lijsbeth Purmer, gedoopt Oudendijk in 1781, dochter van Pieter Purmer en Geert je Pieters. Pieter Hoek Spaans was boer te Oudendijk; hij overleed aldaar op 31-1-1864; zijn vrouw te Oudendijk op 7-2-1869.
Hun kinderen zijn:
Pieter Hoek Spaans, geboren Scharwoude 4-6-1811, getrouwd Oudendijk in 1835 met Grietje Bakker.
Geertje Hoek Spaans, geboren 22-5-1814, getrouwd Oudendijk in 1835 met Pieter Baan.
Aaltje Hoek Spaans, geboren Oudendijk 9-7-1817, getrouwd Oudendijk 1848 met Klaas Bakker.

3.
PIETER HOEK SPAANS, geboren Oudendijk als zoon van Cornelis Pietersz. Spaans en Jantje Klaasd. Spaans op 12-9-1808; getrouwd te Oudendijk op 31-3-1833 met Aaltje Boon, geboren Beemster 14-1-1813, dochter van Paulus Boon en Wulmet Oly. Pieter Hoek Spaans was boer te Oudendijk; hij overleed daar op 31-10-1862, waarna zijn vrouw blijkbaar naar elders vertrok.
Van dit echtpaar zijn geen kinderen bekend.

4.
PIETER HOEK SPAANS, geboren Scharwoude op 4-6-1811, getrouwd Oudendijk 4-6-1835 met Grietje Bakker, geboren Oudendijk 7-10-1815 als dochter van Jan Gerbrands Bakker en Maartje Pietersd. Paauw. Pieter was boer te Oudendijk; hij overleed daar op 11-8-1884 en zijn vrouw op 27-9-1883.
Kinderen:
Pieter Hoek Spaans, geboren Oudendijk 1-8-1840, getrouwd Oudendijk in 1860 met Aafje Leguit.
Jan Hoek Spaans, geboren Oudendijk 27-6-1842, getroowd Oudendijk in 1863 met Jansje Schekkerman.

5.
PIETER HOEK SPAANS, geboren Oudendijk 1-8-1840, getrouwd aldaar op 224-1860 met Aafje Leguit, geboren Oudendijk 19-11-1839, dochter van Klaas Leguit en Helena de Boer. Pieter was boer te Oudendijk; hij overleed daar op  14-3-1874 en zijn vrouw te Avoehorn op 5-3-1893.
Kinderen:
Pieter Hoek Spaans, geboren Oudendijk 20-3-1863, getrouwd 1e x te Oudendijk in 1885 met Grietje Schuytemaker; 2e x met Elisabeth Schuytemaker en 3e x met Elisabeth Schuytemaker, de weduwe van Joannes Spaander (boer, Berkhout).
Klaas Hoek Spaans, geboren Oudendijk 8-8-1864, getrouwd Blokker in 1886 met Grietje Bijl.
Helena Hoek Spaans, geboren Oudendijk 6-10-1872, getrouwd te Blokker met Willem Kleinschmidt, manufacturier te Hoogkarspel.

6.
JAN HOEK SPAANS, geboren Oudendijk 27-6-1842, getrouwd aldaar op 26-4-1863 met Jansje Schekkerman, geboren Hem (gem. Venhuizen) op 25-9-1842, dochter van Pieter Schekkerman en Antje Hakhof. Jan was boer te Oudendijk waar hij overleed op 11-9-1909; zijn vrouw eveneens te Oudendijk op 28-8-1913.
Kinderen:
Grietje, geboren Oudendijk 3-9-1864, getrouwd aldaar in 1885 met Cornelis Stapel Pzn.
Antje, geboren Oudendijk 6-9-1867, getrouwd aldaar met Cornelis van Twisk.
Pieter, geboren Oudendijk 11-8-1870, getrouwd met Beekje de Goede.

7.
PIETER HOEK SPAANS, geboren Oudendijk 20-3-1863, getrouwd aldaar (1e x) op 17-4-1885 met Grietje Schuytemaker, geboren Oudendijk 19-9-1864 als dochter van Jacob Schuytemaker en Aaltje van der Ham. Pieter Hoek Spaans was boer te Oudendijk. Zijn eerste vrouw overleed daar in 1889 en liet hem geen kinderen na.

8.
PIETER HOEK SPAANS, dezelfde als onder 7, hertrouwde met Elisabeth Schuytemaker, geboren te Grosthuizen op 5-10-1870 als dochter van Maarten Schuytemaker en Grietje Winkel. Zijn tweede vrouw overleed te Alkmaar op 8-9-1919.
Uit dit huwelijk werd een dochter geboren:
Grietje Hoek Spaans, geboren Oudendijk 9-6-1892, getrouwd met Pieter Stapel Cornelisz. Deze laatste is de Spanbroeker veearts, zoon van Cornelis Stapel Pzn., getrouwd met Grietje Hoek Spaans (zie 6, eerste kind).

9.
PlETER HOEK SPAANS, dezelfde als onder 8, hertrouwde met Elisabeth Schuytemaker, te Grosthuizen geboren als dochter van Klaas Schuytemaker en Maartje Kamp. Uit dit laatste huwelijk zijn geen kinderen. Pieter Hoek Spaans overleed te Alkmaar op 28-1-1935; zijn vrouw op 16-12-1945.

10.
KLAAS HOEK SPAANS, geboren te Oudendijk op 8-8-1864, trouwde te Blokker op 21-4-1886 met Grietje Bijl, dochter van Meindert Bijl en Lijsbeth Bakker, te Blokker geboren op 17-3-1861. Klaas Hoek Spaans was boer te Oosterblokker; hij overleed daar op 13-9-1924; zijn vrouw op 16-1-1944.
Van de kinderen, die tot het thans levende geslacht behoren, is de oudste zoon Pieter Hoek Spaans, te Blokker geboren op 17-1-1894, ongetrouwd overleden. Verder zijn in dit gezin vier dochters geboren.

11.
JAN HOEK SPAANS, geboren Oudendijk 3-10-1868, te Avenhorn getrouwd op 21-4-1889 met Johanna Schuytemaker, dochter van Maarten Schuytemaker en Grietje Winkel en geboren te Grosthuizen op 25-9-1869. Jan Hoek Spaans was boer te Grosthuizen; hij overleed te Blokker op 29-11-1944; zijn vrouw te Hoorn op 28-5-1940.
Uit dit huwelijk werd een dochter geboren.

12.
PIETER HOEK SPAANS, geboren te Oudendijk op 11-8-1870, trouwde met Beekje de Goede. Uit dit gezin stammen twee zoons en een dochter zodat de enige mogelijkheid om de in West-Friesland zo bekende dubbelnaam Hoek Spaans te behouden weggelegd is voor de beide getrouwde zoons uit dit gezin.

---

© 1954-2024 | Westfriese Families | E-mail | Sitemap
"Die zijn voorgeslacht niet eert, is zijn eigen naam niet weerd."