Westfriese families
Westfriese Families

Kwartaalbladen » 1964 (jaargang 4) » No. 2 » pagina 124-126

Verkenning familie van der Oord (ook Oort, Oordt)

De aanleiding om iets van de onderlinge verwantschap van een uitgebreide familie te willen weten is veelal een toevalligheid.
Zo was het ook met de familie Van der Oord, welke thans zeer verspreid in geheel Noordholland voorkomt, maar kernen heeft in de wijde omgeving van Schagen, van Alkmaar en van Hoorn. Het is een geslacht van boeren (veehouders), van onderwijskrachten en van bakkers.

Bij het onderzoek naar de grote families uit de Wieringerwaard en omgeving kwam herhaaldelijk de naam Van der Oord als aangetrouwde voor, maar toen tevens bleek dat de wegbereider voor Willem Saal - de overbekende dirigent van Wognum's Zangkoor "Jacob Kwast", het schoolhoofd Jan van der Oord was geweest, prikkelde dit tot nader onderzoek over de samenstelling van die familie. Dit onderzoek was, vooral door de vele vrij grote en sterk verspreide gezinnen, zo omslachtig maar tegelijk zo belangwekkend dat nog maar nauwelijks gesproken kan worden van een "verkenning" van het geslacht Van der Oord.

Spoedig is gebleken dat het centrale punt, waarvan de ontwikkeling uitging, aan de rand van de Zijpe lag. Het werd gevonden in St. Maarten, een heel oud plaatsje met een bewogen geschiedenis, onder meer door de vele moeilijkheden bij de drooglegging van de Zijpe. Wie over deze omgeving meer wil weten, leze het proefschrift van Mr. Belonje, in 1930 gepubliceerd.

Het gehucht Groenveld in Valkoog, behorende tot de Gemeente St. Maarten, had reeds in het begin van de 18e eeuw meerdere bewoners, die de naam Groenveld en Van der Oord droegen - mogelijk behoorden ze oorspronkelijk wel tot hetzelfde geslacht.

Een grote groep naamdragers is steeds in die omgeving blijven wonen als veehouder en landbouwer, maar een zoon van Jacob van der Oord en Dieuwertje Wagen, Cornelis, te Sint Maarten geboren op 6 mei 1756, leerde voor onderwijzer, werd echter door de ongunst der tijden smidsknecht en later toch weer onderwijzer, achtereenvolgens te Limmen, Knollendam, Grosthuizen, Marken Binnen en Egmond Binnen. Een uitgebreide nakomelingenschap in de buurt van Akersloot volgde op hem, maar een van zijn kinderen, CorneIis, werd weer onderwijzer en kwam terecht te Hoogkarspel, waar hij de grondlegger werd van 'n grote familie in de omgeving van Hoorn.

Zijn zoon, Jan van der Oord, is ongetwijfeld de meest bekende geworden, omdat deze, als opvolger van Jacob Kwast en jarenlang als schoolhoofd te Wognum, wellicht de belangrijkste opvoeder in muziek en zang ter plaatse is geweest en zo de weg voor Willem Saal heeft voorbereid.

Vele gegevens over de familie zijn opgetekend door zijn zoon Willem, die jarenlang als opzichter van Drechterland in de omgeving van Hoorn grote bekendheid genoot.
De korte volgende reeks geeft een overzicht van de opeenvolgende generaties Van der Oord.

Jacob Heertjes van der Oord, veehouder Groenveld, Sint Maarten, geboren omstreeks 1720, getrouwd met Dieuwertje Wagen; zoon:
Cornelis van der Oord, smidsknecht, later onderwijzer, geb. St. Maarten 1756, getrouwd Egmond Binnen 1783 met Guurtje Groot; zoon:
Cornelis van der Oord, onderwijzer, later schoolhoofd Hoogkarspel, geb. Egmond Binnen 1798, getrouwd Akersloot 1826 met Marijtje Koning, zoon:
Jan van der Oord, schoolhoofd Wognum, geb. Akersloot 1829, getrouwd Hoogkarspel 1859 met Lijsbeth de Vries (bekende doktersfamilie); zoon:
Willem van der Oord, bouwkundige, opzichter Drechterland, geb. Wognum 1861, getrouwd Abbekerk 1887 met Aafje Fopma.

Merkwaardig bij vele "sterke" geslachten is het voortleven van een bepaalde voornaam. Bij Van der Oord zijn er twee van zulke namen die vrij zeldzaam zijn, Heertje en Wijbrand. De voornaam Heertje werd vooral in de 18e eeuw gebruikt; Wijbrand komt nog steeds voor; bekend is bijv. Wijbrand van der Oord te Barsingerhorn, een van de grootste melkaanvoerders van de zuivelfabriek Lutjewinkel. Toch komt de naam Wijbrand niet oorspronkelijk uit de familie Van der Oord. Het blijkt n.l. dat Guurtje Groot, de echtgenote van de smidsknecht-onderwijzer Cornelis van der Oord, ook wel genoemd Guurtje "Wijbrands" en dus een dochter is van Wijbrand Groot. Sedert die tijd komt de naam Wijbrand regelmatig voor onder de nakomelingen van dit echtpaar.

Het volgende lijstje is een aardig voorbeeld van de strakke opvolging van de voornaam Wijbrand:
Cornelis van der Oord, geb. 1756, x Guurtje Wijbrands Groot.
Zoon:
Wijbrand van der Oord. geb. 1790. x Trijntje Oterleek.
Zoon:
Cornelis van der Oord. geb. 1816. x Geertje Spaan.
Zoon:
Wijbrand van der Oord. geb. 1841. x Maartje Gelder.
Zoon:
Cornelis van der Oord. geb. 1869. x Neeltje Vries.
Zoon:
Wijbrand van der Oord (woont te Barsingerhorn). x Niesje Waiboer.


© 1954-2024 | Westfriese Families | E-mail | Sitemap
"Die zijn voorgeslacht niet eert, is zijn eigen naam niet weerd."

Westfries Genootschap