Westfriese families
Westfriese Families

Kwartaalbladen » 1954-1966 (jaargang 4, 1964) » No. 3 » pagina 130-132

De familie Rijkes

Deze familienaam, die vrij zeldzaam is in onze omgeving, vonden wij eind 18e eeuw in Spanbroek.
Toen bleek dat in het begin van de 19e eeuw en gedurende de gehele vorige eeuw deze naam ook voorkwam in Nieuwe Nidorp en omgeving, bestond het vermoeden dat de Spanbrokers aan die uitgebreide groep verwant waren.
Maar het liep anders. In Barsingerhorn, Wieringerwaard, Zijpe en nog enkele plaatsen rondom Schagen was deze naam ook bekend, hoewel schaars voorkomende. Nu was men, vooral ten plattelande, zeer gehecht aan regelmaat in de "vernoeming"; de voornamen van de beide ouderparen werden meestal in vaste volgorde aan de kinderen gegeven. Bijzondere voornamen vallen dan steeds op en in deze familie was het de naam Elbert, nu de voornaam van de Dijkgraaf van de Wieringerwaard, vernoemd naar zijn grootvader van moederszijde, Elbert Rijkes, veehouder te Harenkarspel, getrouwd met Maartje Kooij.
De naam Elbert kenden wij niet van de Niedorper groep Rijkes, maar ten slotte bleek deze naam via Spanbroek in de Wieringerwaard te zijn terecht gekomen.
Een kort overzicht van deze stam verduidelijkt de naamsvererving:

1. Jan Cornelisz. Rijkes te Spanbroek, getrouwd met Marijtje Frederiks de Groot - soms als de Groedt geschreven - van Hoogwoud, dochter van de chirurgijn en schoolmeester Frederik de Groedt te Hoogwoud.

2. Een zoon, Frederik Jansz. Rijkes, gedoopt te Spanbroek op 10-11-1734, trouwt te Spanbroek op 25-8-1768 met Maartje Pieters Prins, te Spanbroek gedoopt op 25-8-1745 als dochter van Pieter Prins, daar getrouwd 5-4-1741 met Maartje van der Plas.
Kinderen: Jan, gedoopt Spanbroek 1768, volgt onder 3; verder Maartje van 1770, getrouwd met Ariën Appel van Hoogwoud (zie Westfriese. Families 2e jrg. nr. 2, Het geslacht Appel); Marijtje, Pieter en Cornelis die, getrouwd met Aafje Koning, te Spanbroek meerdere kinderen liet dopen.

3. Jan Frederiks Rijkes, gedoopt te Spanbroek 25-8-1768, getrouwd (impost te Spanbroek 1e Cl. 30,- op 7-9-1793) met Vokeltje Olij, wonende in de Heerhugowaard en dochter van Elbert Olij. Wegens het ontbreken van doopboeken kon haar doopdatum niet worden vastgesteld, evenmin als de naam van haar moeder; de aangifte voor impost van haar overlijden vond plaats te Spanbroek op 21-8-1810; ze was toen 41 jaar zodat ze omstreeks 1769 moet zijn geboren. Bij haar overlijden liet ze één kind na. Haar echtgenoot, Jan Frederiks Rijkes, was in november 1804 te Zijpe overleden, de aangifte voor impost is van 8-11-1804.
Dit echtpaar woonde te Schagerbrug onder de buurt 't Zand. Daar werden 5 kinderen geboren: de oudste was Elbert (volgt onder 4), daarna volgen twee keer een Frederik in 1795 en 1797, tenslotte twee keer een Maartje, in 1802 en 1804. Deze laatste vier kinderen zijn alle zeer jong overleden.

4. Elbert Rijkes, te Schagerbrug gedoopt 22-12-1793 en te 't Zand geboren 19-12-1793, trouwde te Wieringerwaard op 26-4-1818 met Trijntje Blaauboer, te Wieringerwaard geboren 7-2-1790 als dochter van Sijmon Blaauboer uit diens eerste huwelijk met Antje van der Molen. Sijmon Blaauboer, doopsgezind (de Rijkessen waren alle hervormd) was veehouder aan de Westfriesedijk.
Uit het huwelijk van Elbert met Trijntje Blaauboer werden geen kinderen geboren; zij overleed op 21-1-1844. Nog hetzelfde jaar, op 15-12-1844 hertrouwde Elbert Rijkes te Wieringerwaard met Antje Vet, te Wieringen geboren op 30-9-1817 als dochter van de veehouder Reijer Vet en Maartje Veerdig.
Twee zoons werden in dit huwelijk geboren: Jan op 4-8-1845 en Elbert op 6-8-1848. De vader was toen dus reeds achtereenvolgens 51 en 54 jaar. De tweede zoon heeft hij nooit gezien; op 1-5-1848, dus ruim 3 maanden vóór de geboorte van zijn tweede zoon, was hij te Wieringerwaard overleden. Ongetwijfeld uit piëteit werd die zoon naar hem Elbert genoemd; deze volgt onder 5.
Jan Rijkes trouwde te Barsingerhorn op 2-5-1869 met Hillegonda Spaans en werd veehouder te Barsingerhorn; hun dochter Anna trouwde met Cornelis Kistemaker, de zoon Simon werd later gasdirecteur te Heemstede.
Antje Vet hertrouwde te Wieringerwaard op 18-11-1854 met Pieter Koomen, weduwnaar van Neeltje Grootes. Op het bedrijf aan de Westfriesedijk is Antje Vet overleden op 22-3-1874; haar 2e echtgenoot op 7-4-1883.

5. Elbert Rijkes, te Wieringerwaard geboren op 6-8-1848, trouwde daar op 24-4-1870 met Maartje Kooij, een dochter van Maarten Kooij, reeds vóór 1870 overleden, en Neeltje Stammes. Hij werd veehouder op het bedrijf van zijn overleden schoonvader te Harenkarspel. Uit dit huwelijk werd slechts een dochter geboren, Anna Kooij. Deze trouwde met Teunis Wonder, te Berkhout geboren 27-10-1873. Het voornemen bestaat om een overzicht van de bekende familie Wonder in de serie Westfriese Geslachten te doen uitgeven, waarin ook dit gezin vermeld zal worden. Ook zij hebben gewoond aan de Westfriesedijk te Wieringerwaard, waar een dochter Marie Anna en een zoon Elbert Gerrit werden geboren - deze laatste is de tegenwoordige dijkgraaf van de Wieringerwaard en draagt dus de voornaam van Elbert Olij uit de Heerhugowaard.

Hoewel heel goed mogelijk, is nog niet aangetoond dat deze, betrekkelijk kleine. familie Rijkes verwant is aan de veel grotere uit Nieuwe Niedorp en omgeving.


© 1954-2024 | Westfriese Families | E-mail | Sitemap
"Die zijn voorgeslacht niet eert, is zijn eigen naam niet weerd."

Westfries Genootschap