Westfriese families
Westfriese Families

Kwartaalbladen » 1967 (jaargang 8) » No. 1 » pagina 5-7

Naamsverandering

In Elseviers weekblad van 28 januari j.l. lazen wij als bijzonderheid dat, gebruik makende van de nieuwe officiële bepalingen voor naamswijziging, een zekere Bil zijn - of haar - naam had laten veranderen in Bijlaar.
Nu bestaan - of bestonden - er wel namen die een minder prettige klank hadden dan Bil maar daarover kunnen de meningen verschillen.

Wat ons in dit berichtje trof, was dat al meer dan 100 jaar geleden in onze omgeving een naamsverandering van twee gezinnen Bil tot stand was gebracht; het is wel merkwaardig dat thans opnieuw een naamdrager Bil de naam laat veranderen.
De verandering van 1834 heeft grote gevolgen gehad: door die verandering is de familienaam Kooiman veel meer algemeen geworden. Het zou aardig zijn om na te gaan hoe groot het aantal Kooimannen is dat van de familie Bil afstamt - zeer waarschijnlijk zijn dat er velen!

De geschiedenis heeft zich als volgt voorgedragen.
Te Andijk woonde in de tweede helft van de 18e eeuw een eerzame metselaarsfamilie Bil; het was een oude naam in de wijde omgeving en ook onze metselaar, Freek Bil, was niet te Andijk maar te Grootebroek geboren in 1767 als zoon van Aris Bil en Marijtje de Koning. Hij trouwde te Andijk op 27-3-1791 met Trijntje Singer van Andijk, een dochter van de schoolmeester aldaar. Cornelis Singer, getrouwd met Maartje Ploeger. Te Andijk kreeg het echtpaar Freek en Trijntje twee zoons, Aris en Cornelis, achtereenvolgens geboren op 18-12-1791 en 21-9-1796. Deze twee zoons nu hebben naderhand hun namen laten veranderen; de oude Freek en Trijntje Singer zijn beiden, voor die tijd zeer oud, 81 jaar, geworden en zijn onder hun oorspronkelijke namen rustig te Enkhuizen in 1848 overleden.

De oudste van de twee broers, Aris, trouwde te Grootebroek, waar hij toen metselaar was, op 7-11-1811 met Marijtje Brouwer, een Venhuizer meisje, dochter van Luit je Brouwer en Geertje Kooiman. Zij overleed reeds zeer spoedig na haar huwelijk en enkele jaren later, op 25-6-1815, hertrouwde Aris Bil met Teetje Kooyman, te Andijk geboren op 25-6-1796 als dochter van de veehouder Klaas Reindersz Kooyman en Vokeltje Jacobs Ham. Te Andijk stond Aris ongetwijfeld bekend als een zeer kundig vakman en vooral in verband met de zeer bedreigde zeekerende dijk in Andijk-Oost werd hij weldra benoemd tot Opzichter. Van de acht te Andijk geboren kinderen, waren er vijf zoons die alle te Andijk en omgeving trouwden.

Dit is van betekenis geweest, want toen de zoons de huwbare leeftijd bereikten, werd bij Koninklijk Besluit de naam Bil gewijzigd in Kooiman, geldende voor Aris Bil zelf en al zijn nakomelingen. Hierdoor zijn er in de loop van de volgende jaren vele gezinnen Kooiman bijgekomen - het K.B. dateert van 18-11-1834 maar wordt pas in 1836 te Andijk in de Burgerlijke Stand genoemd omdat toen de oudste zoon in het huwelijk trad. Terwijl dus de vader Aris en de kinderen na 1836 zich Kooiman noemden, bleef de moeder bekend als Teetje Kooyman! Aris en Teetje zijn kort na elkaar te Enkhuizen in 1876 overleden. De tweede broer, Cornelis Bil, woonde bij zijn huwelijk in 1817 te Grootebroek, waar vader Freek Bil met Trijntje Singer zich als metselaar had gevestigd. De binding met Andijk bleef echter en op 20-11-1817 trouwde Cornelis te Andijk met een jongere zuster van zijn "snaartje" Teetje, die immers met Aris was getrouwd, met Neeltje Kooyman, die te Andijk geboren was op 18-4-1798.

Het is Cornelis blijkbaar niet zo goed gegaan als zijn oudere broer - hij wordt eerst landbouwer genoemd en later regelmatig doodgraver te Andijk, maar hij bleef wonen in Grootebroek. Daar zijn ook zijn acht kinderen geboren waaronder ook meerdere zoons.
Tegelijk met zijn broer werd ook de naam van Cornelis bij K.B. van 18-11-1834 van Bil veranderd in Kooiman, geldende voor hemzelf en voor al zijn nakomelingen. Zijn kinderen kwamen merendeels in de Grootebroeker vollegronds tuinbouw terecht en worden daarom in de officiële stukken "bouwerman" genoemd. Maar ook van deze tak zijn er ongetwijfeld nog meerdere Kooimannen in de wijde omgeving bekend. Het is daarom niet verwonderlijk dat deze naam (ook de ouderwetse schrijfwijze Kooyman wordt tegenwoordig vrij algemeen als Kooiman geschreven) in onze omgeving zo veel voorkomt.


© 1954-2024 | Westfriese Families | E-mail | Sitemap
"Die zijn voorgeslacht niet eert, is zijn eigen naam niet weerd."

Westfries Genootschap