▲

Kwartaalbladen » 1973 (jaargang 14) » No. 4 » pagina 55-57

De voorbereidingen voor de stamboom Sjerps

Hoe moeilijk het is om een stamboom uit een betrekkelijk jonge tijd samen te stellen, blijkt duidelijk uit de voorbereidingen voor de stamboom Sjerps. De naam Sjerps is zeer bekend in de omgeving van Enkhuizen. Het is een sterk verspreide katholieke familie. Vooral te Venhuizen, als Gemeente oorspronkelijk ontstaan uit de samenvoeging van Hem (het oorspronkelijke hoofddorp) en het dorp Venhuizen. Ongetwijfeld woonden verreweg de meeste naamdragers. Sjerps in Hem, reeds blijkbaar vanaf 1782. Na veel moeite hebben wij namelijk het huwelijk gevonden van de eerste - de stamvader dus - van de katholieke naamdragers. Het merkwaardige is, dat vanaf 1782 alle Sjerpsen katholiek zijn, terwijl bij verder zoeken blijkt, dat de oudste naarndrager, de vader van Sjoerd, die als jongeman op 24-4-1782 trouwde te Zwaag met een katholiek meisje, in de hervormde (Gereformeerde) registers voorkomt als Sjerp Imkes, gehuwd met Rigt Ipes. Blijkbaar is de familienaam dus reeds vóór de franse tijd ontleend aan de voornaam van Sjerp Imkes. Hoe verward de gehele geschiedenis wordt, blijkt wel uit het volgende.

Uit de vele gegevens van de heer Piet Kistemaker te Andijk blijkt, dat de oude Sjerp Imkes (men schreef veelal Sjerp inkes!) woonde "in 't veld achter Bovenkarspel". Blijkbaar dus aan de noordzijde van de Streekweg, waaraan het langgerekte dorp Bovenkarspel ligt, ingeklemd tussen Enkhuizen en Grootebroek. Maar aan de noordzijde komt men, via de vele akkers, aan de oude Zuiderzeedijk, die zoveel keer op doorbreken stond; het laatst nog in 1916. Daar ligt het dijkdorp "Andijk" - voorheen behorende onder de dorpen Bovenkarspel, Grootebroek met Lutjebroek en zelfs gedeeltelijk tot Hoogkarspel. Het was het achterland van het grote, oude en welvarende Streekdorp en als zodanig voelde het zich ook achtergesteld. Men leze de geschiedenis van dit dorp uit het prachtige boekje van de heer Kistemaker, getiteld: "Met sprongen door de Andijker historie". Het is dus niet te verwonderen, dat in de overgangstijd tussen 1795 en 1812 de Andijkers een eigen dorpsbestuur hebben aangewezen en zich volkomen vrij hebben gemaakt van het bestuur door de Streekdorpen.

In deze tijd is de naam Sjerps opgekomen, zoals eerder vermeld uit het huwelijk van Sjerp Imkes en Rigt lpes.
Zeer waarschijnlijk kwamen beiden oorspronkelijk niet uit een van de Streekdorpen of uit "Andijk", in de 18e eeuw veelal genoemd "aan de Noorderdijk". Waar ze vandaan komen is niet meer na te gaan, ook al hadden ze een zekere welstand.

Vermoedelijk is Sjerp Imkes omstreeks 1720 geboren; in Bovenkarspel zijn ze in het "Gereformeerde" trouwboek ingeschreven als ondertrouw op 25-6-1745, trouwrecht nihil, met Regt lpes. Volgens het begraafboek van Grootebroek gaf Jan Tjeerts op 8-10-1769 aan het lijk van Sjerp Imkes, in de 2e klasse van ƒ 15. Dit wijst op een vrij hoge welstand. Zijn echtgenote werd te Bovenkarspel begraven op 18-7-1788.

Behalve dit echtpaar komt in de registers van Andijk nog voor de zeer verwarrende naam van Nanne Maarten Surip, die als jm. te Andijk op 22-7-1742 trouwde met Aefje Sirops, jd te Andijk. In de lijsten van lidmaten van de kerk komen bv. in 1760 voor de echtelieden Nanne Zweep en Aefje Sieroop. Elders wordt daar genoemd Nanne Maartens, in de wandeling Nanne Swiep, gehuwd met Aefje Sierops. Aefje Sierop is blijkbaar reeds overleden in 1778; vermoedelijk is zij een zuster van Sjerp inkes geweest.

Uit deze gegevens merkt men reeds hoe verward de voorgeschiedenis van de familie Sjerps is. Nog gaf de heer Kistemaker de kinderen van het echtpaar Sjerp Imkes en Rigt Ipes op. Achtereenvolgens zijn het de volgende:

Imke, "van de noorderdijk", ondertrouwd te Bovenkarspel op 1-1-1775 met Aafje Jans, trouwrecht voor beiden ƒ 60, -; hieruit is blijkbaar een kind geboren dat te Grootebroek is begraven op 12-2-1776. Verder is er. van dit echtpaar niets meer te vinden.

Het tweede kind is Antje, te Enkhuizen gedoopt op 12-9-1745; verder niets.
Dan komt Johannes, die zowel te Bovenkarspel als te Andijk als dopeling genoemd wordt, gedoopt op 26-8-1753. Deze trouwt twee keer; de eerste keer te Andijk op 19-2-1775 met Lijsbeth Willems Kooyman, te Andijk gedoopt op 16-1-1757 en daar overleden op 18-9-1795, 38 jaar oud en begraven op 23-9-1795.
Uit dit eerste huwelijk werd geboren, gedoopt op 5-4-1776, Grietje, die gehuwd is met Willern Reinders Kooyman en bekend staat als Grietje van Dijk.
Het tweede huwelijk van Johannes met Eeltje Lammerts geeft weer een zoon, Sjerp Johannes, geboren op 11, gedoopt 15-9-1799; deze Sjerp wordt begraven te Andijk omstreeks 1808; voor het "luiden van de klok" werd nl. op 15-2-1808 betaald ƒ 1,-.

Merkwaardig is de gerechtelijke aanmaning in 1789 om 2900 gulden te betalen aan Dirk en Aagje Kooyman. Johannis Sjerps, in de aanmaning Joannis genoemd, weigerde dit blijkbaar, toen vrij grote bedrag, te voldoen. Uit deze gegevens blijkt opnieuw, dat de familie Sjerps niet onbemiddeld was.

Van de kinderen Jannetje, gedoopt op 6-7-1755 en Lijsbeth, gedoopt 15-11-1761, weten wij verder niets; blijkbaar zijn ze jong overleden. Ze komen ook voor in de Andijker zowel als in de Bovenkarspelder registers.

Tenslotte is het Sjoert, te Bovenkarspel gedoopt op 14-5-1758 en daar ondertrouwd, getrouwd te Zwaag op 24-4-1782 met Trijntje Maartens Duives, ook wel genoemd Catharina Duivens, te Zwaag katholiek gedoopt op 14-3-1756. Dit is de tak die zich zeer sterk heeft vermeerderd en waarvan thans nog veIe afstammelingen leven, allen katholiek.

Uit de vele verwarrende registers blijkt, dat de familie Sierps thans in onze omgeving slechts als de nakomelingen van Sjoert, gedoopt te Grootebroek op 14-5-1758 en overleden te Hem op 31-12-1821, landman te Hem, bekend is. De stamboom van deze tak is nog slechts onvoldoende bekend; een deel is in Hem (Venhuizen) gebleven, maar velen hebben zich in de omgeving van Nibbixwoud en Wognum gevestigd.

---

© 1954-2024 | Westfriese Families | E-mail | Sitemap
"Die zijn voorgeslacht niet eert, is zijn eigen naam niet weerd."