▲

Kwartaalbladen » 1980 (jaargang 21) » No. 1 » pagina 26-30

Kent u pater Appelman?

Voor sommigen zou deze zeer korte vraag beantwoord worden met: "Vanzellef, hoi komt uit de Wogmeer, hoi is er ientje van Piet Appel, "de skaipeknipper". Anderen zouden misschien antwoorden met: "Ik wist niet dat er ook priesters in onze familie zaten".
Maar als we de boeken en oude handschriften wat verder opendoen, ontdekken we dat er minstens twaalf priesters zijn geweest of nu nog zijn met de familienaarn Appelman. De laatste acht zijn allen aan elkaar verwant en stammen af van Gerrit Claassen Appelman en Willempje Pieters, die tussen 1733 en 1781 te Hoogkarspel woonden. In dit artikeltje wil ik graag een opsomming geven van deze twaalf personen, elk met enkele bijzonderheden. De gegevens zijn geput uit: De Bijdragen voor de Geschiedenis van het bisdom Haarlem; het archief van de paters Dominicanen, het rijksarchief te Haarlem en verder uit persoonlijk contact en correspondentie.

1. GERRIT APPELMAN
Het enige dat we van hem weten is dat hij in 1404 pastoor was in Brielle, in het bisdom Haarlem. Waar hij vandaan kwam, wie zijn ouders waren, en of hij verwant is aan de volgende elf is helaas niet bekend. Wel is de naam Gerrit echt hollands.

2. MELCHOR APPELMAN
Hij werd te Amsterdam geboren in 1628, en was een zoon van Gijsbert Melchiorsz. Appelman en Maria van der Winder. Hij behoorde tot de katholieke tak van de rijke kooprnansfanmilie Appelman te Amsterdam; een broer van zijn grootvader, Balthasar Symonsz. Appelman, geboren in 1536 en overleden in 1602, was burgemeester en raad van de stad Amsterdam en nog een verre achterneef van hem, Jan Jacobsz. Appelman (1608-1694) was ook burgemeester van Amsterdam.
Melchior Appelman behoorde tot het klooster van de paters Dominicanen te Mechelen in België. In 1657 volgde hij pastoor Leerse op als pater missionaris in de Hollandse missie in de Goorne in Noord Holland. Het was vooral door toedoen van Sasbout Vosmeer, apostolisch vicaris, dat vele priesters werden gevormd en met ijver en toewijding in de Hollandse missie werkten.
Over pastoor Appelman lezen we: "Hij had een zacht en vredig karakter. Al dadelijk toonde hij zich ook een ondernemend man. Bij zijn aankomst in Avenhorn bemerkte hij al ras dat de kerk allerminst geschikt lag, en het wenselijk was deze te verplaatsen naar Goorn, een weinig betekenend gehucht.....
Hij kocht daarom in de Goorn een boerenhoeve, toebehorend aan Aefje Pietersen en haar zoon uit Mijzen. Hij bouwde deze om tot kerk.....
In 1660 werd de "Paep", die soms te Ursem vertoefde, gevangen genomen; hij zorgde voor de katholieken van Ursem en stond bekend om zijn bijzondere zielenijver. Hij bediende toen reeds twaalf dorpen en had ongeveer 700 communicanten....." (Uit: Bij 't derde eeuwfeest der Dominicanen in de Goorn, door C.H. Lambermond, 1936).
Hij verliet de Goorn in 1697 en is tenslotte op 27 febr. 1704 te Mechelen overleden

3. JACOB APPELMAN
Hij werd geboren te Haarlem in 1630, en was een zoon van Pieter Melchiorsz. Appelman (afkomstig uit Amsterdam) en Cornelia van den Broeke. Hij was een volle neef van bovengenoemde Melchior Appelman. Hun beider grootouders waren Melchior Sijbrantsz. Appelman en Geertje Pietersdr., wonende te Amsterdam. Jacob Appelman was ook priester in de orde der Dominicanen of predikheren. Over hem lezen we in het Archief van het bisdom Utrecht: "Jacobus Appelman insignis et zelozissirnus religiosus Harlemi oriundus" (Jacob Appelman, een uitstekend en zeer ijverige religieus afkomstig uit Haarlem). Hij was pastoor in de dominicaner parochie van St. Thomas van Aquino te Haarlem. In 1670 volgde hij pastoor Kempens op, maar hij stierf in hetzelfde jaar op 30 november.

4. FERDINAND APPELMAN(S)
Hij werd geboren te Haarlem, en gedoopt in de statie Bagijnhof op 6 mei 1696, zoon van Michael Frans Appelman(s) en Margaretha van Egeren. Deze ouders waren in Haarlem gehuwd voor de schepenen op 10 juli 1695, en Michael Frans Appelman(s) was geboren te Aelst in België op 4 november 1661, als zoon van Hendrik Appelman en Anna Collaerts.
Ferdinand Appelman was pastoor van het bagijnhof te Haarlem. Bij zijn aanstelling op 21 juni 1724 staat aangetekend: "hebbende in consideratie dat seer goede getuygenisse wert gegeven van Ferdinand Appelman (elders meestal Appelmans), geboren binnen dese stad en tegenwoordigh Capellaen te Stompwijk....." Hij stierf op 15 mei 1761 en werd in de kerk van St. Bavo begraven, zuidertrans.

5. DIRK APPELMAN
Hij werd geboren in de Wogmeer, aan het Wogmeerdijkje onder de parochie Spierdijk op 27 febr. 1874. Hij was de zoon van Corn elis Appelman en Antje de Wit, en de oudste uit dat gezin van 13 kinderen. Hij werd priester gewijd in de orde van de paters Jezuieten op 26 aug. 1906, ofschoon hij eerst op Hageveld, het kleinseminarie, en op Warmond, het grootseminarie van het bisdom Haarlem, had gestudeerd. Hij werkte eerst in de Jezuietenkerk "de Zaaier" te Amsterdam (1908-1917), daarna aan de Westzeedijk te Rotterdam (1917-1923), waar hij. overste was; van 1923 tot 1926 was hij in de Molenstraat te Nijmegen; van 1926 tot 1928 te Venlo, en van 1928 tot 1934 te Groningen. Een korte aanhaling uit het archief geeft een beeld van zijn ijver en priesterwerk.
"Met zijn volle kracht gaf hij zich aan het werk: de Mariacongregatie te Amsterdam bracht hij tot groten bloei; hij gaf er zijn congregatieboekje uit en zijn boekje voor verloofden en gehuwden; om talrijke retraites en tridua, ook een 30-daagse  retraite te geven trok hij er op uit - hij stond er steeds voor klaar; onafgebroken was hij op zijn post in den biechtstoel om de menigte die naar hem toekwam - en die menigte was groot .. te helpen. Gevraagd om een heel vroege of een heel late Mis te doen of een preek over te nemen, kende hij maar één antwoord: met zijn krachtige, diepe stem werd het gezegd: ja. Dit "ja" heeft pater Appelman ook kortweg, bondig, als vanzelfsprekend herhaald tegenover O.L.H. die hem zijn zware louterende beproeving bezocht, en hem daartoe maakte tot een schitterend geslaagd model van een socius van den Iijdenden Jezus".
Hij was 5 jaar lang ziek, en dit maakte lhem geheel hulpbehoevend. "Die langdurige ziekte heeft geopenbaard, wat pater Appelman in zijn geestelijken opbouw met Gods genade van zichzelf gemaakt had. Hij was iemand met forsche mannelijke deugd, vrij spaarzaam met woorden, maar met een alles verzettende werklust, een robuust, solied en goedig karakter, waarin zijn geboortestreek, West-Friesland, stond afgetekend, en dat alles geadeld door zijn heel gezonde Jezuitenascese".
Hij stierf te Nijmegen op 18 juni 1939 en is op het kerkhof van Berchmanianum begraven.

6. NICOLAAS APPELMAN
Hij werd geboren te Heerhugowaard op 30 sept, 1882, als zoon van Cornelis Appelman en Grietje Ettis. Hij werd priester gewijd voor het bisdom Haarlem op 16 aug. 1908. Na zijn wijding was hij achtereenvolgens: kapelaan te Oude Tonge, te Egmond en te Amsterdam. In de tijd te Amsterdam was hij tevens plaatsvervangend R.K. geestelijke in de strafgevangenis te Amsterdam. Van 1919 tot 1925 was hij professor aan het grootseminarie te Warmond. Daarna werd hij assistent te Haarlem en te Monster, Z.H., en tevens rector aan het pensionaat aldaar. Op 29 sept. 1958 werd hem eervol ontslag verleend, zijn laatste 15 jaar bracht hij met emeritaat door te Wassenaar, waar hij op 23 dec. 1973 overleed, oud 91 jaar. Hij werd te Monster begraven.

7. GERRIT APPELMAN
Hij werd geboren te Spierdijk op 25 april 1891, als vijfde kind uit het huwelijk van Maarten Appelman, de stoelematter, en Trijntje Munster. Hij werd priester gewijd in de orde der paters van de H. Harten, te Ginniken op 10 aug. 1919. Na zijn wijding werkte hij één jaar als leraar te Grave; daarna vertrok hij naar de missie van Hawaii, waar hij tot zijn dood in 1951 werkte. Hij arriveerde in Hawaii op 15 dec. 1920. Zijn religieuse naam was pater Ludger. Hij heeft in verschillende parochies gewerkt, op verschillende eilanden. Hij werkte eerst veel jaren in de parochie van Hawi, een kleine parochie tussen de plantages van suiker en cocosnoten. Dit was in hetzelfde gebied waar ook de bekende pater Damiaan de Venster gewerkt had en die zich later zo verdienstelijk maakte op het eiland Molokai onder de melaatsen. Pater Ludger Appelman bouwde in Hawi een mooie grote stenen kerk, het leek wel een kathedraal. Toch heeft pater Ludger ook veel eenzaamheid gekend, want de parochies op de Hawaii eilanden lagen soms ver uit elkaar. De toenmalige overste van Hawaii schreef mij nog onlangs over pater Ludger, en zei dat hij een stille man was, maar een goed priester, die goed kon preken. Hij had een plezierig karakter en een goede zin voor humor. Hij had niet één vijand in de wereld. Hij leeft nog voort in de herinnering bij velen. Pater Ludger was de laatste jaren rustende in de parochie van St. Patrick in de hoofdstad Honolulu, waar bij heel plotseling op 14 april 1951 overleed.

8. NICOLAAS APPELMAN
Hij werd geboren te Zwaagdijk, gemeente Westwoud, op 11 febr. 1910, als zoon van Pieter Appelman en Antje de Boer. Hij behoorde tot een zeer religieuze familie, want hij had drie zusters die religieuzen werden en nog een broer van hem trad in als broeder bij de paters van het H. Sacrament. Pater Nicolaas Appelman word priester gewijd op 25 juli 1937 te Nijmegen.
Hij werkt nu reeds vele jaren in West Duitsland (Eucharistinerkloster, te Rottweil a.N.).

9. WIM APPELMAN
Hij werd geboren te Sijbekarspel op 18-3-1924, als oudste zoon van Johannes Casper Appelman en Geertje Sneek. Hij werd priester gewijd te Haarlem op 3 juni 1950 en was achtereenvolgens kapelaan te Brielle en Hellevoetsluis, daarna te Bergen, Heemstede en Beverwijk. Vervolgens pastoor in de Posthoorn parochie te Amsterdam en te Hilversum. Pastoor Wim Appelnian is nu weer terug in West-Friesland als pastoor te Enkhuizen.

10. JAAP APPELMAN
Hij werd geboren te Spierdijk, gemeente Berkhout, op 19-12-1926, als zoon van Jacob Appelman en Geertruida Appelman. Hij werd priester gewijd in de orde van de paters van de H. Geest, te Gemert op 18 juli 1954. Pater Jaap Appelman werkt nu al veel jaren als missionaris in Amazonia, de binnenlanden van Brazilië. Hij preekt niet alleen het evangelie maar doet ook veel voor de verbetering van de levensstandaard van de mensen. Toen bij in 1967 weer terugging naar zijn missie, nam hij in het ruim van het vliegtuig drie jonge stiertjes mee. "De Haarlemmer werkte zich in onder leiding van de Friese bisschop monseigneur Jouke de Lange, bisschop van Tefé, totdat hij ervaring genoeg had om zelf de leiding van 10.000 mensen op zich te nemen". De bekende auteur Anthony van Kampen in zijn boek "Het land dat God vergat", beschrijft het werk van pater Appelman in Brazilië (pater Jaime). (Noordhollands Dagbl. mei-juni 1967).

11. KEES APPELMAN
Hj werd geboren te Amsterdam op 11 nov. 1933, als zoon van Gerrit Appelman en Agatha Ranzijn. Zijn vader Gerrit was jarenlang koster in de parochie kerk te Spierdijk. Kees Appelman werd priester gewijd te Valkenburg op 6 sept. 1959 in de orde van de paters van de H. Harten. Hij werkte in het kleinseminarie te Sint Oedenrode in 1961. In 1962 studeerde en werkte hij in Lissabon, Portugal, om in 1963 te werken in de missie van Moçambique.Hij werkte in de parochies van Dondo en Chupanga. In 1972 keerde hij terug naar Nederland en woont nu te Etten Leur, N.Br.

12. JAN APPELMAN (schrijver)
Ik werd geboren in de polder de Wogrneer, gemeente Hensbroek, parochie Spierdijk op 30 sept. 1934, als zoon van Pieter Appelman en Aaltje van der Eng. Mijn voorouders hebben vanaf ongeveer 1775 alhier gewoond. Ik werd priester gewijd in Mill-Hill, Engeland, in de orde van de Mill-Hill paters. Van 1959 tot 1961 was ik leraar in het Missiehuis te Hoorn, N.H. In 1961 arriveerde ik in de missie van Oeganda, waar ik als kapelaan te Budini, als leraar te Nyenga, en als pastoor te Kampala heb gewerkt. Sinds 1974 werk ik in het aartsbisdom Kingston, Ontario in Canada. Sinds aug. 1976 ben ik pastoor in Chesterviile.

Pater J. Appelman, MHM.
St. Mary's Church
p.o. box 271,
Chesterville, Ont. KOC IHO

---

© 1954-2024 | Westfriese Families | E-mail | Sitemap
"Die zijn voorgeslacht niet eert, is zijn eigen naam niet weerd."