Nieuws » 2015

Volle zaal bij Najaarsfamiliemiddag van Westfriese Families over ‘Commandeur’

De zesde Najaarsfamiliemiddag van Stichting Westfriese Families was een groot succes. Liefst 110 belangstellenden kwamen zondag 4 oktober naar dorpshuis De Brink in Obdam. De bijeenkomst stond het teken van 400 jaar familie Commandeur in West-Friesland.

Een volle zaal luisterde geboeid naar Monica Commandeur uit Utrecht. De titel van haar lezing was ‘Turftransport, ossendrift en walvisvaart’. Aan de hand van deze ontwikkelingen belichtte Monica enkele ondernemende periodes in de geschiedenis van West-Friesland. Uitvoerig stond zij stil bij een belangwekkende gebeurtenis in 1615, 400 jaar geleden.
Er voeren toen vier walvisschepen vanuit Hoorn naar Spitsbergen. Claes Cornelisz vertrok met de Goudster, Pieter Cornelisz met de Afgaende maen, Adriaen Pietersz met de Cat en Jan Ryser met de Huis te Muyden. Een opzienbarende expeditie de volgens de spreekster ‘lang in het collectieve geheugen van de bevolking’ zal zijn gebleven’.
Uit deze onderneming is de familienaam Commandeur ontstaan, vermoedt Monica. „De verantwoordelijke families wekken blijvende herinnering.” De aanspreektitel van een walvisschipper was commandeur. Uitgebreid ging Monica in op – veronderstelde – familieverbanden tussen de schippers.

De Woudhoeve

Het verhaal in De Brink stopte niet bij de walvisvaart. „Stinkschepen voor seizoensvaart waren steeds minder nodig. De volgende stap was de opkomst van de melkveehouderij en kaasproductie. Vrouwen speelden daarin een opvallende rol.” Zij noemde daarbij speciaal Marijtje Commandeur (1857-1929).
Haar echtgenoot Joris Ruyter (1855-1928) was de grondlegger van het vermaarde veefokbedrijf De Woudhoeve te Oosterblokker. Marijtje Commandeur was op en top boerin met bijzondere gaven. Zij zal het zijn geweest die de familie Ruyter de fokkerstalenten heeft geschonken. Deze conclusie trekt Dick Commandeur uit Purmerend in zijn vuistdikke boek ‘De naam is &hellip Commandeur’.
Dit boek verscheen in 1999, in samenwerking met Aaf de Vries-Lub uit Enkhuizen. Dick Commandeur en Aaf de Vries waren beiden aanwezig op de Najaarsfamiliemiddag. Dick is 92 jaar en is nog volop actief.
Het familieboek (652 pagina's, oplage 800 exemplaren) is compleet uitverkocht. Hij vertelde na de pauze smakelijk over zijn jarenlange zoekt naar de takken Wervershoof (negen generaties, 143 gezinshoofden) en Wognum (twaalf generaties, 510 gezinshoofden) van de West-Friese familie Commandeur.

Oproep

Monica Commandeur eindigde haar presentatie met een oproep. „Scheepsjournaals en logboeken bevatten een schat aan informatie over onder meer de zeventiende eeuw. Deze waardevolle documenten wachten op nadere bestudering.”
Monica Commandeur herhaalt haar voordracht op zondag 25 oktober in het Westfries Museum te Hoorn.
Stichting Westfriese Families (als onderdeel van het Westfries Genootschap opgericht in 1954) houdt de Najaarsfamiliemiddag elk jaar. Deze bijeenkomst – openbaar en gratis toegankelijk – staat steeds in het teken van één familie.

Ed Dekker, secretaris