▲

Kwartaalbladen » 1954-1966 (jaargang 6, 1965) » No. 3 » pagina 180-183

De familie Breebaart

In 1951 heeft de bekende genealoog de heer Mekken te Alkmaar, in een streekdagblad een belangwekkende bijdrage gepubliceerd over dit uitgebreide geslacht. Voor zover ons bekend is dit de enige gedrukte bron over de familie Breebaart.
Wel is in een vakblad het familiewapen afgebeeld: een sprekend wapen, een mannenhoofd met een brede baard. Het zal wel uit de 18e eeuw dateren; toen was het gewoonte om vooraanstaande burgers - en vooral die, welke een overheidsfunctie bekleedden - een familiewapen te bezorgen waarin dan een bijzonderheid tot uitdrukking kwam.

In onze kringen is de naam Breebaart zo bekend dat het tijd wordt er in ons blad iets over te schrijven, te meer, daar de vezamelaar van de familiegegevens, de heer Van Riel te Santpoort ons zijn vele gegevens ter beschikking stelde.
Merkwaardig is, in grote trekken, het grote verschil tussen de Breebaarts van de 17e en 18e eeuwen die daarna; de eerste groep woonde en werkte vrijwel zonder uitzondering in de stad Hoorn en na 1800 komen ze vrijwel niet meer in Hoorn voor maar zijn verspreid, zowel op het platteland in de wijde omgeving als in de stad zoals Alkmaar en Amsterdam.

De beroepen van de vele gezinshoofden zijn zeer uiteenlopend. Van een aantal te Hoorn wonenden kennen wij die niet maar wel weten we dat er een paar zeer bekende boekdrukkers (tevens papierhandelaars) onder waren. Maar tegelijk enkele predikanten, een bakker en een huisschilder. Na de Hoornse periode is de variatie veel groter maar toch blijft het schildersvak zeer geliefd. Het is verder een bonte rij: van boer tot rechtsgeleerde, van ambtenaar en burgemeester tot kruidenier en van bouwerman tot schipper.

Maar ter zake. In de 17e eeuw, toen de "burgerij" in de koopmansstad Hoorn zo sterk in opkomst was, verschijnt daar uit de ongenoemde massa een zekere Claes Pieterszoon die zich Claes Breebaart - of liever zoals men het uitsprak Breebeert - noemt. Zo wordt hij genoemd bij zijn huwelijk, dat hij in de Grote Kerk te Hoorn sloot op 8-3-1665 met Gijsbertje Jans van Hoorn. Later is hij nog hertrouwd met Marijtje de Jong, maar uit dat tweede huwelijk zijn geen kinderen geboren in tegenstelling tot het eerste, waaruit op 16-9-1667 te Hoorn gedoopt werd de zoon Pieter Claesz.

PieterClaesz. Breebaart heeft zijn sporen in Hoorn nagelaten: hij werd een der bekendste boekdrukkers, tevens papierhandelaar op het Grote Noord - het latere bedrijf van de inmiddels weer verdwenen drukkerij van Vermande. In meerdere uitgaven van boeken en drukwerken wordt ons de naam Breebaart geopenbaard - mogelijk nog meer die van zijn kleinzoon Willem dan van hem.
Pieter Claesz. Breebaart huwde te Hoorn op 28-1-1691 (ondertrouw 13-1-1691) volgens het impost (belastingregister) met Lijsbeth Dircks, ook wel genoemd Lijsbeth Jukkemaker, te Hoorn gedoopt 14-8-1670. Hij overleed te Hoorn op 23-1-1728; Lijsbeth Dircks ruim 10 jaar later op 23-9-1738.
In dit gezin werden de volgende kinderen geboren:
Claes, gedoopt 11-10-1691
Dirck, gedoopt 5-2-1693, x H. 1722 Aefje Brouwer
Claes, gedoopt 8-6-1694; ov. H. 7-7-1694
Claes, gedoopt 12-6-1695; ov. H. 2-9-1695
Sieuwtje, gedoopt 8-7-1696, vermoedelijk jong ov.
Claes, gedoopt 6-1-1699, x H. 1721 Martijntje de Ronde
Willem, gedoopt 16-11-1703, x vermoedelijk Aafje Houttuyn
Jan, gedoopt 13-1-1705, x H. 1729 Antje Bierenbroodspot

Duidelijk blijkt uit dit lijstje dat de naam Claes vooral gehandhaafd moest blijven; voorheen was men zeer gesteld op een regelmatige opvolging van de voornaam; de eerstgeborene kreeg de voornaam van de vader of de moeder en mocht dit kind overlijden - de kindersterfte was bijzonder groot - dan werd de naam van grootvader of grootmoeder aan het volgende kind gegeven.

Dirck Pietersz. Breebaart, te Hoorn gedoopt 5-2-1693; huwde daar (in huis) op 16-2-1722 met Aefje Reijniers Brouwer, dochter van Reijnier en Welmoet Stoffels en te Hoorn gedoopt op 23-12-1696. Van dit echtpaar is een zoon bekend, Willem, te Hoorn gedoopt 17-2-1722 - de later zeer bekende boekdrukker die het tot grote welstand bracht.

Na Dirck volgt Claes - de vierde Claes! - die te Hoorn op 20-4-1721 met Martijntje de Ronde (of: Van de Ronde) huwde; haar ouders waren Jan en Dieuwertje Manus, afkomstig uit Oude Wetering en Medemblik. Hoorn had in die tijd nog een zeer grote toevloed van vreemden binnen haar veste! Martijntje was te Hoorn gedoopt op 16-1-1699.

Van Claes, die verwer te Hoorn was, zijn een viertal kinderen bekend, n.l. Dieuwertje, te Hoorn gedoopt 24-3-1722; Pieter, aldaar gedoopt 15-8-1724; Jan van 25-11-1727 en Dirck gedoopt 7-10-1731. De huisschilder Claes overleed omstreeks 1754; hij werd begraven 10-12-1754, tarief ƒ 8,- wat op zekere welstand wijst.

Van de eerste en laatste is verder niets bekend; Pieter werd wijnkoper te Hoorn en volgt hieronder; Jan werd predikant, eerst op verschillende plaatsen en daarna te Harenkarspel waar hij, na een kinderloos huwelijk te Hoorn op 5-8-1754, met Haasje de Groot en overleden te Harenkarspel op 26-8-1757, op 13-1-1766 hertrouwde met Maria van Doorn. Tenslotte ging hij te Alkmaar wonen waar hij overleed op 15-10-1795; zijn kinderen Benjamin (van Doorn gedoopt!), Martinus en Nicolaas werden Alkmaarders en hun nakomelingen verspreidden zich later.

Pieter, de wijnkoper, trouwde te Hoorn (ondertrouw 5-4-1748, impost ƒ  15,- dus toen reeds vermogend) met Martijntje Maas, te Hoorn gedoopt 19-3-1724 als dochter van Pieter Maas en Aefje Baars. Uit dit huwelijk stammen de volgende kinderen:
Aafje, gedoopt Hoorn 2-2-1749, niets bekend.
Claas, ged. 17-5-1750; geh. met Maritje Kleijn (dochter van Jan Sijverts en Trijntje Volkers, ged. Hoorn 1-8-1754). Wijnkoper te Hoorn - later naar Haarlem waar hij overleed 24-4-1834; 3 kinderen te Hoorn geboren maar later verspreid.
Martijntje, gehuwd met Kleijn te Hoorn; zij werd gedoopt 17-9-1751.
Pieter, ged. 18-9-1753, begraven Hoorn 16-4-1755.
Pieter, ged. 8-6-1755; predikant te Oude Niedorp en West-Graftdijk; te O.N. 1784 getrouwd met Margaretha Kroll.
Cornelis, ged. 13-11-1757, gehuwd met Langewagen, bekende Hoornse familie.
Jan, ged. Hoorn 4-11-1759 en gehuwd met Annetje Pet; zeer bekende.boekverkoper en drukker; werkte veel voor VOC te Hoorn; daar ov. 14-2-1813.
Van WilIem, ged. 16-11-1703 is weinig bekend; vermoedelijk gehuwd met Aafje Houttuyn, een doopsgezinde familie.
Jan, de jongste, ged. 13-1-1705, werd bakker in de Oude Doelen. Hij huwde te Hoorn op 8-6-1729. met Antje Bierenbroodspot (typische naam!), te Hoorn gedoopt 30-4-1699, dochter van Claes Andriesz. en Geertje Gerrits. Hun welstand nam sterk toe; ze werden in de Grote Kerk begraven op achtereenvolgens 10-11-1780 en 28-4-1777. Hun kinderen zijn:
Pieter, ged. Hoorn 20-3-1733, geh. Hoorn (imp. ƒ 12,-) 3-2-1764 met Antje Kempe, ged. 27-1-1739, dochter van Hermanus Kempe en Trijntje Marsman. Hun 8 kinderen zijn vrijwel alle jong overleden.
Claes, ged. Hoorn 28-6-1735, geh. met Neeltje Cornelisdr. Ouwerkerk; van hun kinderen werd Cornelis, ged. Hoorn 2-11-1760 en geh. met Saartje Hoek, een der stamvaders van de in de omgeving verspreide Breebaart's.
Dirck, ged. 24-6-1738, niets bekend;
Willem, ged. 6-6-1741, geh. te Hoorn 2-9-1774 met Maartje Purmer (te Hoorn) ged. 19-10-1745, d.v. Dirk Cornelisz. en Grietje Jans). Hij was bakker te Hoorn, hun kinderen vinden wij later in de omgeving ongehuwd.
Lijsbeth, ged. Hoorn 30-5-1746, geh. met Koning te Hoorn, verder niets bekend.

Tenslotte is er van de Hoornse familie nog de eerder genoemde Willem, gedoopt 17-2-1722 en zoon van Dirk Pieters met Aefje Reijniers Brouwer. Hij huwde te Hoorn 3-9-1747 met Jannetje Groot, ged. 9-7-1720 en dochter van Outger Groot en Johanna Hoogtwoud. Het is de bekende Hoornse uitgever. Van zijn kinderen is vooral bekend Johanna, ged. 1-7-1753, die te Hoorn 1773 huwde met de predikant Abraham Best.

---

© 1954-2024 | Westfriese Families | E-mail | Sitemap
"Die zijn voorgeslacht niet eert, is zijn eigen naam niet weerd."